- De leerkracht barstte in huilen uit. “Dit raakt me!” zei ze, terwijl ze de ruimte verliet. Ze duidde op de mededeling van de schoolleider dat na de zomervakantie groepsdoorbroken gewerkt ging worden. Ik liep de leerkracht achterna. “Dit is precies wat het is! Wat hier mis is; dit is wat ik bedoel. Men vraagt ons mee te denken, maar ondertussen is al besloten waar het heen gaat”, zei ze terwijl ze haar tranen droogde. Ik voelde met haar mee, want ik begreep wat ze bedoelde.
- Het komt vaker voor dat leerkrachten nog niet mogen meedenken over schoolontwikkeling en de schoolleiding of het bestuur eigenlijk al besloten heeft welke kant het opgaat. Dit is inherent aan de inrichting van de organisatie waarin op Angelsaksische wijze gestuurd wordt. Ik vraag me af of dit te maken heeft met dat er in onderwijsland de verkeerde conclusies getrokken worden als het gaat om termen als: de neuzen dezelfde kant op zien te krijgen. Of om boekjes met titels als “Hoe krijg ik ze mee?”.
- De lat niet te hoog leggen
De leraar als professional… Deze tijd vraagt erom dat de leraar als professional serieuzer wordt genomen. Als adviseur hoor ik soms dat ik de lat niet te hoog moet leggen of niet te veel verwachting moet hebben, want de leerkrachten zijn al zo vaak druk met de dagelijkse dingen. Je kan hen niet vragen om ook vakliteratuur te lezen, geïnspireerd te raken door TED talks of andere scholen te bezoeken. Ik merk dat deze uitspraken mij bezig houden. Want het geeft aan dat het een en ander ánders zou moeten, maar leraren niet meer serieus genomen worden. - Het team als werkgever
Hoe anders zou het zijn als het team de werkgever wordt van de school? Als het team bepaalt hoe de dagen ingericht worden en hoeveel tijd er is om te professionaliseren? Dat ze de thema’s aanpakken die er volgens hen toe doen voor de leerlingen en zij buiten het klaslokaal ook mandaat krijgen? Waar hoge verwachtingen zijn van leerlingen is het wat mij betreft ook gezond om leerkrachten als professionals te zien en dus ook hoge verwachtingen van hen te hebben. - In de cursus Het leren organiserenzijn we vanuit die visie gestart. We hebben ambities uitgesproken om in vijf dagen te bereiken dat leerkrachten zichzelf trainen in het begeleiden van teamleergesprekken. Daarbij hoort het bewustzijn van eigen drive, motivatie en behoeften, maar ook ruimte kunnen scheppen voor (leer)behoeften van collega’s en balans kunnen vinden voor het groepsproces. Hierbij zetten we methoden is als ‘Werken vanuit je kern (IVLOS, Universiteit Utrecht, 2001), positieve psychologie (Seligman & Csikszentmihalyi, 2000) en Flow (Van den Hout et.al, 2016).
- Processen
Daar is moed voor nodig! In het eigen klaslokaal zijn leerkrachten gewend om de processen die spelen onder het wateroppervlak te benoemen. Maar doe je dat ook binnen je team? Heb je het gesprek over je eigen leervoorkeuren? Hoe kijk je naar een onderwijsleergesprek? Kijk je vooral naar inhoud of ook naar het proces? Hoe komt jouw non-verbale communicatie over? Spreek je meer vanuit je hoofd, je hart, of vanuit je wil?
Door middel van video-interactie-begeleiding vindt leren in de cursus plaats. Met elkaar voeren we de dialoog over het ontwikkelpunt van iedere deelnemer. Hierdoor ontstaat er zelfvertrouwen en wordt de professionaliteit van de leerkracht ook zichtbaar in het team. Met elkaar worden organisatievormen afgesproken, maar ook aandacht gegeven aan de invloed en betrokkenheid van de gesprekspartners gedurende het onderwijsleergesprek. - De leraar uit de inleiding van dit artikel heeft inmiddels meer zicht op het proces waar haar school in zit. Zij heeft zich in het team uitgesproken en de schoolleider heeft verduidelijkt dat de uitspraak genuanceerder opgevat moet worden. Als teamlid neemt ze haar verantwoordelijkheid en laat haar stem horen in het proces. Ik vond het knap; ze wist te benoemen wat haar zo raakte en kon dat uiten in het team. Dat belooft veel goeds voor de toekomst!